Hepimizin yapmak istediği, hatta düşündükçe heyecanlandığı işler vardır. Ancak nedense bir türlü başlayamayız. İşler gözümüzde büyür, motivasyon kaybolur ve kendimizi sürekli “yarın başlarım” derken buluruz. Peki, bu durum neden bu kadar tanıdık? Erteleme davranışı neden bu kadar yaygın? Ve daha da önemlisi, bundan nasıl kurtulabiliriz?
Bu yazıda ertelemenin ardındaki sebepleri ve bu alışkanlığı yenmenin etkili yollarını konuşacağız.
Erteleme Davranışı Neden Ortaya Çıkar?
Erteleme davranışı, sandığımızın aksine yalnızca tembellikle ilgili değildir. Arkasında birçok farklı psikolojik sebep yatıyor olabilir. İşte en yaygın nedenlerden bazıları:
1- Mükemmeliyetçilik:
Her şeyin kusursuz olmasını istemek, başlangıcı zorlaştırır. “Ya tam yaparım ya hiç yapmam” düşüncesi bizi hareketsiz bırakır. Örneğin, evinizi temizlemek istiyorsunuz ama sadece bir odayı toparlamak yerine tüm evi baştan sona temizleme fikri gözünüzde büyüyor. Sonuç? Hiç başlamıyorsunuz.
2- Başarısızlık Korkusu:
“Ya istediğim gibi olmazsa?” düşüncesi, harekete geçmekten alıkoyar. Bazen, başarısızlık ihtimaliyle yüzleşmektense hiç denememek daha kolay gelir. Ancak bu durum, bizi hedeflerimize ulaşmaktan uzaklaştırır.
3- Motivasyon Eksikliği:
Başlangıçta her şey heyecan vericidir, ancak istediğimiz sonuçları hemen göremeyince motivasyon düşer. Bu da işleri ertelememize sebep olur.
4- Belirsizlik ve Kaygı:
Ne yapacağımızı tam olarak bilememek, harekete geçmeyi zorlaştırır. Özellikle büyük ve karmaşık işler söz konusu olduğunda, nereden başlayacağımızı bilmemek bu kaygıyı artırabilir.
5- Duygusal Kaçış:
Bazı durumlarda erteleme, stresli veya zorlayıcı bir durumdan kaçmanın bir yolu olabilir. Sorunla yüzleşmek yerine geçici rahatlık sağlayan aktivitelerle zaman harcamak (örneğin televizyon izlemek ya da sosyal medyada vakit geçirmek) buna örnektir.
Erteleme Alışkanlığını Kırmanın Yöntemleri
Erteleme alışkanlığını yenmek, birkaç basit ama etkili yöntemle mümkündür. İşte bu konuda size yardımcı olabilecek bazı ipuçları:
1- Büyük İşleri Parçalara Ayırın:
Yapılacak işlerin tamamını düşünmek göz korkutucu olabilir. Bunun yerine, işleri daha küçük ve yönetilebilir parçalara bölün. Örneğin, bir sınava çalışıyorsanız, her gün bir ünite çalışmayı hedefleyin. Küçük adımlar, büyük sonuçlar getirir.
2- Görünür Hale Getirin:
Alışkanlık oluşturmak istiyorsanız, hedeflerinizi gözünüzün önünde tutun. Örneğin, düzenli egzersiz yapmak istiyorsanız, spor kıyafetlerinizi ve ekipmanlarınızı görünür bir yerde bırakın. Gözünüzün önünde olan şeylere yönelmeniz daha olasıdır.
3- Hedeflerinizi Netleştirin:
Belirsizlik, harekete geçmeyi zorlaştırır. Bu yüzden hedeflerinizi açık bir şekilde tanımlayın ve bir plan yapın. Ne yapmanız gerektiğini bilmek, işe başlamanızı kolaylaştırır.
4- Kendinize Küçük Hedefler Koyun:
Büyük sonuçlara odaklanmak yerine, süreç odaklı olun. Örneğin, kilo vermek istiyorsanız, her gün sağlıklı bir öğün hazırlamayı hedefleyin. Sürecin keyfini çıkardığınızda, sonuçlar kendiliğinden gelecektir.
5- Kendi Kendinize Hesap Verin:
Hedeflerinizi yazmak veya bir başkasına söylemek, üzerinizde hafif bir sorumluluk baskısı oluşturabilir. Bu, işi ertelemek yerine tamamlamanızı teşvik eder.
Sonuç: Harekete Geçmek İçin Küçük Bir Adım Yeter
Erteleme, çoğu zaman düşündüğümüzden daha karmaşık sebeplerin sonucudur. Ancak bu, onunla başa çıkamayacağımız anlamına gelmez. Küçük adımlarla başlamak, işleri görünebilir kılmak ve net bir plan yapmak, bu alışkanlığı kırmanın anahtarıdır.
Unutmayın, mükemmel başlangıçlar değil, devamlılık önemlidir. Kendinize nazik olun ve bugün küçük bir adım atarak başlayın.
Uzm. Psk. Simge Lee